Ẩm thực Trung Hoa mang trong mình văn hóa mấy ngàn năm của đất nước Trung Quốc. Kéo dài từ thời kỳ phong kiến cổ đại cho đến thời đại hiện nay. Các món ăn của đất nước này mang đậm nét tinh túy và đặc sắc. Thưởng thức ẩm thực nơi đây không chỉ đơn giản là món ăn, nó còn là sự thưởng thức văn hóa. Đến với đất nước này du khách cần lượng thời gian tính bằng năm để có thể thưởng thức hết các món ngon của 8 trường phái ẩm thực. Hãy cùng khám phá văn hóa mấy ngàn năm của đất nước châu Á này nhé!
Mục Lục
Các trường phái trong văn hóa ẩm thực Trung Hoa
Ẩm thực Sơn Đông
Đệ nhất văn hóa ẩm thực Trung Quốc là trường phái ẩm thực Sơn Đông. Sơn Đông chính là vựa lúa mỳ của Trung Quốc. Do nằm ở hạ lưu sông Hoàng Hà, đất đai phì nhiêu màu mỡ. Mà rau, củ, quả ở đây vô cùng đa dạng và phong phú. Tất cả những điều trên đã tạo nên một nền ẩm thực vô cùng độc đáo.
Những món ăn của trường phái ẩm thực Sơn Đông là các món ăn mang vị nồng đậm. Mạnh về rán, nướng, hấp với màu sắc tươi, bắt mắt. Đặc biệt, ở Sơn Đông các món ăn thường được sử dụng nhiều hành, tỏi. Nhất là trong các món ăn hải sản. Ốc kho và cá chép chua ngọt là 2 món ăn nổi tiếng của vùng này.
Ẩm thực Quảng Đông
Là một trong 4 trường phái ẩm thực chính, ẩm thực Quảng Đông không ngừng tiếp thu tinh hoa của các trường phái khác. Mà còn kết hợp cả các món Tây trong trường phái ẩm thực của mình. Những món ăn Quảng Đông rất đa dạng về thành phần và cách chế biến khác nhau.
Người Quảng Đông ăn đến đâu chế biến đến đó. Món ăn của họ đảm bảo “4 yêu cầu” sắc, hương, vị, hình và “non mà không sống, tươi mà không thô, mỡ mà không ngấy, thanh mà không nhạt”.
Người Quảng Đông rất thích chế biến các món sống. Họ yêu thích cá sống và cháo cá sống. Ở đây có một sống món ăn nổi tiếng như: lợn sữa quay, gà hấp muối, ngỗng quay, gà luộc, thịt heo xá xíu, tôm hấp,…
Ẩm thực Hồ Nam
Trải qua hơn 2000 năm lịch sử tồn tại và phát triển, ẩm thực Hồ Nam đã hoàn thiệt và khẳng định mình bởi các món ngon độc đáo. Ở Hồ Nam, các món ăn thường được chú trọng độ thơm cay, tê cay, chua, cay và tươi. Các món ăn thường được sử dụng nhiều ớt, tỏi, hẹ tây và nước sốt để tăng thêm hương vị cho món ăn. Món ăn nổi tiếng ở đây là món kho vây cá.
Ẩm thực Phúc Kiến
Các món ngon tỉnh Phúc Kiến nổi tiếng bởi sự tinh tế của thực đơn và sự chuẩn bị công phu, cách chế biến đặc biệt. Hình thành trên nền tảng ẩm thực của các thành phố Phúc Châu, Hoan Châu và Hạ Môn. Nhìn chung các món ăn ở đây hơi ngọt và chua, ít mặn. Nguyên liệu chủ yếu là hải sản, tươi ngon bổ dưỡng và các món ngon của vùng núi. Món nổi tiếng nhất ở đây là Phật nhảy tường.
Ẩm thực Chiết Giang
Chiết Giang là tổng hợp những món ăn đặc sản của Hàng Châu, Ninh Ba, Thiệu Hưng. Nhưng nổi tiếng nhất vẫn là các món ăn Hàng Châu. Món ăn ở đây thường không dầu mỡ. Chú trọng đến độ tươi ngon, mềm mại và hương thơm nhẹ. Hương vị ẩm thực Chiết Giang tươi mềm, thanh đạm mà không ngấy. Quá trình nấu ăn rất được xem trọng. Vì thế không chỉ hương vị ngon mà cách trình bày cũng vô cùng bắt mắt. Các món ăn nổi tiếng Hàng Châu như là thịt lợn Đông Pha, thịt gà nướng Hàng Châu, tôm nõn Long Tĩnh, cá chép Tây Hồ.
Ẩm thực Giang Tô
Là một nơi phong cảnh hữu tình vào bậc nhất Trung Quốc. Các món ăn Giang Tô được trang trí rất cầu kỳ và đẹp mắt như một tác phẩm nghệ thuật. Đặc sắc của món ăn Giang Tô là “Chú trọng Kỹ thuật dùng dao, món ăn tinh tế, khẩu vị thanh đạm” với các món hấp, ninh, tần. Người Giang Tô không thích dùng xì dầu trong các món ăn. Nhưng lại thích cho đường, dấm tạo nên vị “ chua, ngọt”. Thịt và thịt cua hấp là món ăn nổi tiếng nhất ở đây.
Ẩm thực An Huy
Tương tự như Giang Tô, ẩm thực An Huy cũng được biết đến qua việc sử dụng các nguyên liệu hoang dã và các loại thảo mộc. Ẩm thực An Huy bao gồm ba khu vựa chính là sông Dương Tử, sông Hoàng Hà và miền Nam An Huy. Trong đó ẩm thực miền Nam An Huy giữ vai trò chủ chốt với vị mặn, thơm ngon, hương thơm dễ chịu. Món ăn nổi tiếng nhất ở đây chỉnh là Vịt hồ lô.
Ẩm thực Tứ Xuyên
Với địa thế hình lòng chảo, quanh năm có sương mù, khí hậu ẩm thấp nên các món ăn Tứ Xuyên rất cay. Các món ăn Tứ Xuyên chú trọng đến màu sắc, hương vị với nhiều vị tê, cay, ngọt mặn, chua, đắng, thơm trộn lẫn khéo léo, biến hóa linh hoạt. Không chỉ thế, những món ăn ở đây còn có nhiều kiểu cách đổi mùi vị. Phù hợp với khẩu vị của từng thực khách. Thích hợp với từng mùa, từng kiểu khí hậu trong năm.
Những món ăn làm nên sự nổi bật của ẩm thực Trung Hoa
Món vịt quay Bắc Kinh
Vịt quay Bắc Kinh là món ăn trứ danh của vùng Đông Bắc Trung Quốc, đặc biệt là ở Bắc Kinh. Vịt được tẩm ướp gia vị, nhồi hương liệu thảo mộc rồi quay trong lò lửa. Khi chín, vịt có vỏ giòn vàng sẫm, thịt mềm, béo, thơm ngậy đặc trưng. Món ăn này được cho là xuất hiện từ thời nhà Nguyên (1206-1368) và rất được các bậc vua chúa yêu thích.
Món mì trường thọ
Vào dịp năm mới, sinh nhật hoặc mừng thọ, người Trung Quốc thường ăn một bát mì trường thọ. Với mong muốn sống khỏe mạnh, dài lâu. Món mì trường thọ không chỉ ngon và có ý nghĩa; mà còn đặc biệt bởi lẽ một bát mì chỉ có duy nhất một sợi rất dài. Món này ăn kèm cùng thịt vịt quay, thịt xá xíu hoặc tôm sú.
Món đậu sốt Tứ Xuyên
Do đặc điểm địa hình nên ẩm thực ở vùng Tứ Xuyên thường có vị cay. Nổi danh nhất là món đậu sốt Tứ Xuyên. Món ăn này rất bình dân và chế biến đơn giản. Nguyên liệu chỉ là đậu phụ non, mộc nhĩ, nấm hương, thịt băm, hành lá xào cùng ớt cay. Hương vị cay nồng của ớt quyện vào vị béo ngậy của đậu non, thơm của hành nấm lại có sức hấp dẫn mạnh. Khiến nó có vị trí đặc biệt trong danh sách các món ăn nổi danh Trung Quốc.
Món cơm chiên Dương Châu
Đây là món cơm chiên lẫn xá xíu, tôm, lạp xưởng, trứng, đậu Hà lan, cà rốt. Món cơm chiên Dương Châu có từ thời nhà Thanh. Ngày nay nổi tiếng ở nhiều nước trên thế giới và có mặt ở trong hầu hết nhà hàng Trung Quốc.
Món gà ăn mày
Gà ăn mày là cách gọi khác của món gà nướng đất sét. Cái tên “gà ăn mày” xuất phát từ câu chuyện truyền miệng về sự ra đời của món ăn. Theo câu chuyện, một gã ăn mày ăn trộm con gà. Khi người này đang nhóm lửa thì phát hiện nhà vua và binh lính đi về phía mình; nên bọc gà trong lá sen, phủ thêm lớp bùn bên ngoài rồi ném vào đống lửa. Sự tình cờ này đã tạo nên món ăn ngon miệng có cách chế biến độc đáo. Ngày nay, du khách có thể thưởng thức món ăn này trong các nhà hàng. Hoặc dễ dàng tìm mua được gà nướng sẵn, còn nguyên bọc đất sét tại nhiều khu chợ ẩm thực ở Trung Quốc.
Món bún qua cầu
Tỉnh Vân Nam ở tây nam của Trung Quốc từ lâu nổi danh với những bàn ăn thịnh soạn. Giữa những món cầu kỳ như trâu khô xào, gà hấp nồi hay thịt kho Tuyên Uy, bún qua cầu có một vị trí riêng. Món ăn đơn giản nhưng ẩn chứa câu chuyện về tình yêu, nghĩa vợ chồng sâu sắc. Bún qua cầu được làm bởi các nguyên liệu chính như thịt gà, thịt lợn, mực, đậu phụ, nấm, hành, hẹ, bún, trứng chim cút, hành tây, rau cải, đu đủ, cà rốt cùng các gia vị như nước tương, muối, gừng, tỏi… Cách ăn theo một trình tự nhất định cũng góp phần quyết định độ thơm ngon của món bún nổi tiếng này.
Món trứng nghìn năm
Trứng nghìn năm (trứng thế kỷ, trứng bách nhật) được một nông dân ở thời nhà Minh phát hiện tình cờ khi đi ra đồng. Quả trứng được bảo quản nguyên vẹn dưới lớp bùn lầy và vôi, trấu. Sau vài tháng, lòng đỏ sẽ trở thành màu xanh lục đậm, xám. Có vị của kem pha lẫn mùi lưu huỳnh và amoniac. Lòng trắng trở thành màu cam, hoặc nâu đậm, trong mờ giống thạch và có vị hơi mặn. Khi xưa, món ăn này thường được dâng lên vua chúa hoặc chỉ được dùng trong dịp năm mới, lễ hội hoặc đãi khách quý. Ngày nay trứng nghìn năm là món ăn phổ biến cùng cháo trong bữa sáng.
Món đậu phụ thối
Đậu phụ thối là món ăn bình dân, được làm từ đậu phụ lên men khá nặng mùi. Món ăn này được người bán đậu phụ tên Vương Trí Hòa ở thời vua Khang Hi sáng tạo nên. Đậu phụ thối có mùi khó ngửi nên chủ yếu được bày bán ngoài đường phố.
Món phật nhảy tường
Món súp vi cá mập nổi danh ở Phúc Kiến. Và là cao lương mỹ vị thời nhà Thanh nhờ hương vị của gần 30 nguyên liệu khác nhau. Như bào ngư, vi cá, hải sản cùng cách chế biến cầu kỳ . Món súp Phật nhảy tường cũng xuất hiện ở Anh, Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam với nhiều biến tấu khác nhau.
Món thịt kho Đông Pha
Nói đến ẩm thực Trung Hoa, không thể thiếu được thịt kho Đông Pha. Món ăn trứ danh được đặt theo tên của nhà thơ, học giả nổi tiếng Tô Đông Pha sống ở thời Bắc Tống. Để nấu món thịt kho này, người ta chọn thịt ba chỉ cắt miếng vuông. Ướp cùng nước tương, rượu Thiệu Hưng, xì dầu và nhiều gia vị khác. Sau đó, miếng thịt được đem chiên sơ qua rồi kho nhỏ lửa đến khi mềm nhừ. Việc chiên trước giúp các thớ thịt không bị vỡ khi chín. Thịt kho Đông Pha ăn cùng cơm và rau cải luộc.
