Theo quan niệm của người xưa, người xông đất đầu năm sẽ ảnh hưởng đến vận khí cả năm của gia đình đó. Vì vậy nhiều người đã chọn người hợp mạng để mời tới xông đất vào ngày mùng 1 tết. Tục xông đất này đã có từ xa xưa và nó là một nét văn hóa không thể phai mờ. Đây cũng là một niềm tin của con người, điều này làm cho ngày tết càng thêm thú vị hơn. Hoạt động xông đất đầu năm có thể bắt đầu từ sau giao thừa. Chỉ có người ngoài đến xông đất mới hiệu quả thôi nhé. Tuy nhiên không nhất thiết phải chọn lựa người xông đất. Bởi vận khí là do vũ trụ sắp đặt.
Mục Lục
Xông đất diễn ra khi nào?
Xông đất đầu năm được diễn ra ngay sau thời khắc giao thừa, đây là lúc đánh dấu vận thế mới của con người và nơi sinh sống.
Theo tục lệ, giờ “xông đất” được tính bắt đầu từ sau giờ giao thừa trở đi, người “xông đất” là người khách đầu tiên bước vào cửa nhà từ sau giờ khắc giao thừa cho đến sáng ngày mùng 1 Tết Nguyên đán. Từ xa xưa, ông cha ta đã quan niệm, người “xông đất” sẽ có ảnh hưởng quan trọng đến may mắn, hạnh phúc, công danh, tài lộc của cả gia đình trong năm mới.
Theo nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ, mỗi gia đình có một địa vực riêng của mình, người khác đến địa vực đó được gọi là xông đất. Xông là tiến lên, nhập vào, đất là địa vực của gia đình đó. Bởi vậy, ngày tết là ngày mở đầu cho một năm mới thì những người đến đầu tiên với gia đình đó chính là “xông đất”.
Người dân Việt tin rằng ngày mồng Một là ngày khai trương cho năm mới, vào ngày đầu năm những người hợp tuổi “xông đất”, xông nhà trong năm mới sẽ là người đem lại cho gia đình tài lộc, bình an, may mắn và sức khỏe trong năm mới.
Trẻ em đến xông đất được xem là điều may mắn nhất
Khi nói về việc lựa người “xông đất” nhà Nghiên cứu Văn hóa dân gian Nguyễn Hùng vĩ chia sẻ:
“Chủ nhà rất kén người ‘xông đất;. Những người ‘xông đất’ mà được người ta chờ đón nhất đó chính là trẻ em. Bởi vì trẻ em chưa chịu trách nhiệm về tử vi, về số mạng; trẻ em đem đến sự vui vẻ, may mắn cho gia chủ. Các đồng tử còn hồn nhiên vô tư bao giờ cũng vui vẻ nên người ta rất muốn đón trẻ em đến.
Ngoài trẻ em ra, có người kĩ tính họ xem tuổi của người đến năm nay xem có hợp với gia chủ hay không, có làm ăn phát đạt hay không, có đem đến may mắn hay không và mời những người hợp tuổi đến ‘xông đất’ cho mình”.
Theo tục lệ “xông đất” đầu năm, khách đến nhà “xông đất” cần phải chuẩn bị trang phục tươm tất; gọn gàng, màu sắc rực rỡ, tươi sáng để gia chủ cả năm no ấm, đủ đầy. Nếu có thể, khách đến xông nhà nên đem theo một chút quà Tết để biếu gia chủ như; một chai rượu, bánh chưng, bánh tét hay một hộp mứt tết.
Ngày nay tục xông đất đã đơn giản hơn trước nhiều
Ngày nay, phong tục “xông đất” được đơn giản hóa, khách đến xông nhà chỉ cần mang theo những phong bao lì xì đỏ để mừng tuổi cho gia chủ, trẻ con trong nhà. Chủ nhà cũng tặng cho vị khách “xông đất” phong bao lì xì để chúc may mắn.
Một cách “xông đất” khác theo tục lệ là chính người thân trong gia đình tự xông đất. Người thân trong gia đình sẽ ra khỏi nhà trước giờ giao thừa; qua giờ giao thừa trở về xông nhà mang theo những cành lộc đầu xuân; mang sự tốt lành quanh năm về cho gia đình.
Tuy nhiên, theo cùng thời gian, những phong tục tập quán xưa cũng có những biến đổi để phù hợp với những thay đổi phát triển của cuộc sống hôm nay. Tục “xông đất” cũng vậy, mọi người trong gia đình vẫn đi xông đất nhà bà con; bạn bè nhưng đa phần như một niềm vui trong ngày Tết.
Những lưu ý khi chọn người xông đất
Chọn người khỏe mạnh, có đạo đức, tính tình vui vẻ, hiền lành, phóng khoáng.
Chọn người có cuộc sống hôn nhân viên mãn, công danh phát đạt, tài lộc đủ đầy; có địa vị và danh vọng trong xã hội thì càng tốt.
Chọn người có tên hay, tên đẹp đến xông đất như tên Phúc, Thọ, An, Khang, Cát Tường, Lộc; Phát… – những tên mang ý nghĩa tốt lành.
Nhìn chung, khi chọn người xông đất, xông nhà, mọi người nên ưu tiên những người có nhân cách tốt; tính tình hài hòa, có công việc tốt, mặt mũi khôi ngô; gia đình hạnh phúc để đảm bảo sẽ mang “vía” tốt lành; sự may mắn và thịnh vượng đến cho gia chủ.
