Mỗi dân tộc, mỗi vùng miền đều có phong cách ăn mặc và trang phục cũng khác nhau, nó tùy thuộc vào nét văn hóa đặc trưng. Với người Tày ở Tuyên Quang cũng vậy, đây là đồng bào dân tộc thiểu số có dân số đông đứng thứ hai sau dân tộc Kinh, chủ yếu sinh sống ở các huyện như Chiêm Hóa, Na Hang, Lâm Bình. Đến với Tuyên Quang, bạn sẽ gặp những cô gái, chàng trai người Tày với bộ trang phục truyền thống khác biệt nhưng chứa đựng nhiều tinh hoa văn hóa dân tộc.
Mục Lục
Nét nổi bật trong trang phục người Tày
Trang phục của phụ nữ Tày có vẻ đẹp từ sự giản đơn, không cầu kỳ tạo sự nền nã, duyên dáng. Chất liệu thường bằng vải bông hoặc lụa với màu sắc chủ đạo là màu chàm, đen, không rực rỡ, không thêu thùa hay ghép vải cầu kỳ, nhưng có điểm nhấn bằng những phụ kiện đi kèm như vòng cổ bằng bạc, thắt lưng đính xà tích.
Nét nổi bật của trang phục là nghệ thuật tạo hình, gọn gàng thành thoát; làm tôn lên vẻ đẹp nền nã của phụ nữ Tày. Ở Tuyên Quang, phụ nữ người Tày có hai lọai trang phục, gồm: ao cánh ngắn mặc với váy và áo dài 5 thân mặc với quần.
Phụ nữ Tày mặc áo cánh ngắn với váy, may theo kiểu áo xẻ ngực, cổ tròn, chiết eo có hai túi nhỏ ở hai vạt trước. Những người trẻ tuổi thường mặc váy dài gần mắt cá chân, người già mặc váy lửng đến đầu gối. Váy gồm có 3 phần: cạp, thân, gấu. Phần cạp rộng khoảng 3cm, làm bằng các loại vải khác nhau, thường là vải hoa, may theo hình thức luồn chun hoặc dây rút.
![Nét nổi bật trong trang phục người Tày](https://apamg.com/wp-content/uploads/2021/11/1.4-1.jpg)
Áo dài 5 thân cho phụ nữ Tày
Áo dài may theo kiểu 5 thân, cài cúc ở nách, tà dài đến lưng, bắp chân có chiết eo; gần giống áo dài của người kinh; quần ống rộng, dài đến mắt cá chân. Khi mặc áo dài, phụ nữ Tày dùng thắt lưng băng lụa tơ tằm quấn quanh eo, buộc; và thả ra sau lưng thành dải dài đến kheo chân; các cô gái trẻ thường cuốn thắt lưng màu xanh, đỏ; người lớn tuổi dùng màu chàm, đen.
Đồ trang sức cũng là điểm nhấn quan trọng trong trang phục truyền thống của người Tày. Nó đều được làm bằng bạc, thường có hoa tai, nhẫn, vòng tay, vòng cổ; những người khá giả thường có thêm bộ xà tích đeo bên sườn phải. Đặc biệt là chiếc vòng cổ của phụ nữ Tày được làm rộng hơn vòng cổ của một số dân tộc khác; vòng màu trắng nổi bật trên chiếc áo chàm đen làm tăng thêm sự đằm thắm của bộ trang phục.
Trang phục nam giới Tày
Trang phục nam giới người Tày gồm áo cánh 4 thân được may theo kiểu xẻ ngực, cổ tròn đứng; áo không có cầu vai, được xẻ tà hai bên hông. Áo của thanh niên có túi ở trên ngực trái; áo may cho người trung niên thì túi ở hai bên tà áo; áo có hàng cúc vải ở phía trước. Màu sắc chủ đạo của áo nam là màu chàm, khi đi dự hội, nam giới mặc áo dài 5 thân; buông tới đầu gối, có năm cúc cài bên hông, được làm bằng lụa tơ tằm. Quần được may bằng vải bông theo kiểu chân què, đũng rộng, ống quần vừa phải; kéo đến mắt cá chân. Phần cạp được may rộng hơn, khi mặc thường vấn cạp về đằng trước và dùng dây vải buộc.
![Trang phục nam giới Tày](https://apamg.com/wp-content/uploads/2021/11/1.7-1.jpg)
Nói tới trang phục của người Tày; ta không thể không nói tới hoa văn trên trang phục của họ. Cái độc đáo nhất là lối dùng màu chàm phổ biến; đồng nhất trên trang phục nam và nữ cũng như lối mặc áo lót trắng bên trong áo ngoài màu chàm. Cái lưu ý không phải là lối tạo dáng mà là phong cách mỹ thuật như đã nói trên. Nhiều tộc người cũng dùng màu chàm nhưng còn gia công trang trí các màu khác trên trang phục; ở người Tày hầu như các màu ngũ sắc được dùng trong hoa văn mặt chăn hay các tấm thổ cẩm. Riêng nhóm Pa dí (Lào Cai) có phong cách tạo dáng và trang trí khá độc đáo ở lối đội khăn và y phục.
Nét đặc sắc trong họa tiết
Họa tiết được kỷ hà hóa là chính để thích hợp với việc dệt trên khung dệt. Bố cục họa tiết theo phương pháp ô quả trám có các đường viền xung quanh; tạo thành các đường diềm gãy khác. Trong các ô quả trám là họa tiết cách điệu hóa hình họa, hình ngọn rau bầu, bí; là loại cây có liên quan nhiều đến nền văn hóa cổ, tín ngưỡng cổ của nhiều cư dân nông nghiệp ở phía Bắc nước ta, trong đó có người Tày.
Trên cơ sở của loại bố cục hoa văn một mầu đen trên nền trắng như thế này; người Tày lại phát triển trang trí theo một hướng khác, gài mầu vào từng đoạn họa tiết; từng mảng họa tiết tùy trình độ thẩm mỹ, ý thích của người dệt trên khung dệt thủ công; gọi là thổ cẩm là một loại gấm của địa phương.
Trước những biến đổi của đời sống xã hội hiện đại, nhưng người Tày ở Tuyên Quang vẫn gìn giữ; bảo tồn, duy trì và phát huy những giá trị di sản văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình. Trong đó, việc bảo tồn, gìn giữ và sử dụng trang phục truyền thống của người Tày là một nét rất độc đáo; có giá trị nghệ thuật luôn được người Tày trân trọng.